Op dagelijkse basis samenwerken met je ouders, broer of zus ongebruikelijk? In Nederland niet. Van alle bedrijven in ons kikkerlandje is namelijk zo’n 71% een familiebedrijf (CBS). De tegeltjeswijsheid: ‘met familie moet je wandelen, niet handelen’ gaat in ons land dus niet op. Omdat het nageslacht het reilen en zeilen van het familiebedrijf met de paplepel ingegoten heeft gekregen, lijkt het een logische stap dat ze het bedrijf op een dag over zal nemen. In veel gevallen verloopt dit proces echter stroef, omdat de scheidslijn tussen zakelijk en privé niet altijd even duidelijk is. Eerder kon je al lezen welke uitdagingen komen kijken bij het overdragen van een familiebedrijf. Maar hoe ziet zo’n overdracht er nou uit? In deze blog leggen we uit welke 5 fases kenmerkend zijn voor dit proces. Benieuwd hoe je wel succesvol je familiebedrijf kunt overdragen? Verdiep je dan in onderstaande fasen.

Het belang van een soepele overname

Een overdracht vindt niet van de ene op de andere dag plaats. De gemiddelde aanloopfase bij een familiebedrijf bedraagt zo’n 6 tot 8 jaar (FinancialFocus). In de praktijk blijkt dat veel ondernemers de fasen in slechts een jaar of 2 proberen te doorlopen. Hoewel de overdracht in veel gevallen technisch wel lukt, blijft het resultaat verre van optimaal. Dit uit zich bijvoorbeeld in onzekerheden bij de nieuwe generatie, bemoeienis van de overdragende generatie en frustraties bij de medewerkers.

Bij een soepele overname dient naast de familie zelf, dus ook rekening gehouden te worden met de belangen van de medewerkers. Neem hen daarom stap voor stap mee in het proces. Zo voorkom je een afname van zowel werkzekerheid als werkplezier en vergroot je de betrokkenheid. Verder is het belangrijk je te realiseren dat de overdracht zich zal laten kenmerken door ups en downs en dat deze erbij horen. Succes vooraf is niet verzekerd, maar door de volgende fasen te doorlopen vergroot je de kans op een voorspoedige overdracht.

1.    Stel de gezamenlijke visie vast

Hoewel het misschien klinkt als het intrappen van een open deur, is het van belang om eerst alle neuzen dezelfde kant op te krijgen. Verken daarom eerst de visie van zowel de overdragende als de nieuwe generatie. Zet deze duidelijk en specifiek op papier en maak hierbij onderscheid wat de visie is voor de onderneming zelf en hoe de visie op de overdracht eruitziet. Denk hierbij aan vragen als: wat wordt de rol van de oude generatie? Wie wil er overnemen en wie niet? In welk tijdsbestek moet dit allemaal plaats gaan vinden?

Door de gezamenlijke visie vast te stellen in een gestructureerd plan van aanpak zet je een goede eerste stap. In dit plan staat duidelijk vermeld wanneer de betrokken partijen definitief de keuze maken voor een overdracht. Kun je wel wat hulp gebruiken bij het helder krijgen van de gezamenlijke visie? Bel Kars!

2. Voorstorteren op de financiële en fiscale opties

De eerste fase waarbij je de grote lijnen uitzet is voor velen goed te doen. Staan deze duidelijk op papier? Dan is het tijd om zowel een accountant als fiscalist in te schakelen om het plan ook in financieel opzicht van de grond te krijgen. Dit is van belang voor zowel de financiële positie van de overdragende partij als voor de continuïteit van het familiebedrijf. Door vroeg in het proces voor te sorteren kunnen grote financiële en fiscale voordelen worden behaald.

Een belastingtechnisch aspect dat hierbij een grote rol speelt is de Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR). Deze gunstige regeling zorgt ervoor dat de overdracht van een familiebedrijf niet of nauwelijks wordt belast, mits juist toegepast. Ondanks dat de BOR al geruime tijd bestaat, blijft het voor veel bedrijven een lastige en technische aangelegenheid. Om een zo optimaal mogelijke uitkomst te garanderen, is het verstandig een of meerdere experts in te schakelen.

3. Tijd om de teugels te laten vieren in de incubatieperiode

Tijdens de incubatieperiode begint ‘het échte werk’. De overdracht – die is samengesteld aan de hand van de gezamenlijke visie – begint namelijk in kleine stapjes plaats te vinden. Veelal gaat de nieuwe generatie nog even buiten de deur kijken, opleidingen volgen en investeren in persoonlijke groei om zich klaar te stomen voor de job.

Vervolgens wordt er stapsgewijs toegewerkt naar een grotere verantwoordelijkheid en ook zeggenschap binnen het bedrijf. Waar de nieuwe generatie dus een stap vooruit doet, begint de oude generatie stappen terug te zetten om ruimte te maken. Zo wennen ook zij aan de toekomstige situatie en kunnen ze langzaam de teugels laten vieren.

4. Herijk nog eenmaal de visie en werk definitieve opties uit

Ligt de vastgestelde datum in het vooruitzicht? Dan wordt de gezamenlijke visie nog eenmaal herijkt om ervoor te zorgen dat zowel de nieuwe als de overdragende generatie zich kan vinden in het toekomstige beleid. Ook tijdens deze fase spelen de accountant en fiscalist een belangrijke rol. In overleg moeten er definitieve keuzes gemaakt worden op zowel fiscaal als financieel gebied en deze dienen ook op juridisch vlak verder uitgewerkt te worden.

De tijd is definitief aangebroken om vast te stellen welk vermoging er in de onderneming blijft en wat de overdragende generatie meeneemt als pensioen. Vergeet ook niet om op een rijtje te zetten wat de nieuwe generatie precies gaat doen in het bedrijf na de overdracht en in hoeverre de oude generatie betrokken blijft. Zo ontstaat hier later geen ongelijk over.

5. Schoon het bedrijf op

Begin met een schone lei! Net als bij een gewone overdracht dient een familiebedrijf schoon opgeleverd te worden. Denk aan het wegwerken van achterstallige debiteuren, open balansposten en niet meer aanwezige activa. Ook overtollige liquiditeiten en eventuele personeelsproblemen dienen afgehandeld te worden voor de daadwerkelijke overdracht plaatsvindt. Hoewel dit vaak niet zonder slag of stoot gaat, zorgt het ervoor dat de nieuwe generatie niet opgezadeld wordt met oud zeer en dat zij zich kunnen focussen op de succesvolle toekomst van het familiebedrijf.

Tot slot

Bij het overdragen van een familiebedrijf kom je dus voor verschillende uitdagingen te staan. Maar door deze 5 fasen zorgvuldig te doorlopen en zowel aandacht te hebben voor de harde als de zachte kant, vergroot je de kans op een succesvolle overdracht. Kun je wel wat hulp gebruiken tijdens dit proces of vind je het fijn als er een professional met je meedenkt over de bestaande uitdagingen? Dan is het een optie om een business coach in te schakelen. Deze fungeert tijdens dit proces als mediator, coach, therapeut, klankbord en onderzoeker in één.

Benieuwd naar de ondersteuningsmogelijkheden voor een succesvolle overdracht van je familiebedrijf? Bel Kars!

“Bij bedrijfsoverdracht binnen de familie moet je mensen naar binnen halen die verstand van zaken hebben. Kars is een persoonlijkheid die weet hoe organisaties in de toekomst kunnen blijven renderen”

-Hendrik Schaap