Crises in bedrijfsmanagement horen erbij, wanneer je als bedrijf groeit. Bedrijven die een groei doormaken ontkomen vaak niet aan crisissen op het gebied van bedrijfsmanagement. De handelswijze die eerder goed werkte, blijkt ineens tot problemen te leiden. Wanneer er vervolgens niet goed gehandeld wordt, komen de activiteiten van het bedrijf onder druk te staan, en in het ergste geval brengen de problemen schade toe aan het bedrijf. Toch hoeft een bedrijfscrisis niet meteen het einde te betekenen voor het bedrijf. Een crisis kan ook het kantelpunt zijn waarop het bedrijf een omslag maakt de goede richting op en verder groeit. Hoe je jouw winkel in tijden van crisis de goede richting op stuurt en laat groeien, lees je in dit artikel. 

Signaleren dat jouw winkel in een bedrijfscrisis zit

Het is niet altijd even makkelijk om te constateren en te erkennen dat jouw winkel in een bedrijfscrisis verkeert. Toch is het van belang om de signalen te herkennen, zodat er actie ondernomen kan worden. Wanneer er sprake is van een bedrijfscrisis hebben verschillende problemen zich opgestapeld, wat ervoor kan zorgen dat je je afvraagt waarom je überhaupt je bedrijf bent gestart. Je hebt het gevoel vast te zitten, groeikansen lijken er niet meer te zijn. Binnen je bedrijf heerst een negatieve sfeer. Niemand neemt nog enige verantwoordelijkheid voor de (slechte) resultaten en schuift het af op anderen. Er heerst een eilandjescultuur; iedereen houdt zich bezig met zijn eigen afdeling, en heeft geen oog voor collega’s van een andere afdeling. De problemen resulteren vaak in een hoog ziekteverzuim en de financiële resultaten staan onder druk. 

Crisis zien als middel om te groeien

Natuurlijk is het moeilijk wanneer je bedrijf in een crisis verkeert. Een crisis wordt dan ook over het algemeen geassocieerd met iets negatiefs, maar het kan ook een signaal zijn dat jouw bedrijf toe is aan een nieuwe manier van werken, om er vervolgens veel beter uit te komen. Een bedrijf gaat nou eenmaal door allerlei verschillende fases heen, waar crisissen bij horen. Met een goede aanpak kan het bedrijf vervolgens weer doorgroeien naar de volgende fase. Vergelijk het met het leven als mens, tegenslagen laten je groeien! 

Welke stappen kan jouw winkel nemen om weer te groeien?

Laat een groeifasen Quickscan uitvoeren!

Hoe buig je een crisis om naar groei?

Maar hoe doe je dat dan, van een crisis gebruik maken om te groeien? Dit leg ik uit aan de hand van het groeimodel van Greiner (1998), welke je als routekaart kunt zien. Het model bestaat uit verschillende fases, welke doorlopen worden door elk groeiend bedrijf. Bij iedere fase hoort een crisis met een bijbehorende kans om te groeien. Je kunt zien waar je nu staat, wat je momenteel als crisis ervaart, en wat de volgende stap zou kunnen zijn. In dit artikel staan we stil bij de eerste twee fasen met bijbehorende crisissen, de andere fasen komen later aan bod.   

Omgaan met een leiderschapscrisis

De eerste crisis die plaatsvindt in het groeimodel is de leiderschapscrisis. Deze crisis staat aan het einde van de pioniersfase. In deze fase ligt de focus vooral op het creëren van een product en een markt. Aan de start is het bedrijf nog klein en de ondernemer staat dicht op het proces. De lijntjes zijn kort, wat maakt dat informele communicatie prima is. Zodra het bedrijf begint te groeien, wordt de organisatiestructuur steeds gecompliceerder. Doorwerken op dezelfde manier brengt het bedrijf in moeilijkheden. Het ontbreekt aan goed management binnen de organisatie, wat resulteert in een leiderschapscrisis. Hoe herken je deze leiderschapscrisis?

  • Je hebt het idee er helemaal alleen voor te staan
  • Je hebt geen tijd meer voor de dingen die je aan het hart gaan
  • Je mist overzicht en grip, het groeit je over de vingers

Groei door leiding

Deze eerste crisis kan het bedrijf een nieuwe periode van groei insturen, door een sterke bedrijfsleider of manager aan te stellen of je bedrijf zelfsturend te maken. De bedrijfsleider of manager zorgt voor groei door leiding te geven. Dit betekent dat het bedrijf een doelgerichte organisatiestructuur krijgt. In deze evolutionaire periode ontstaan duidelijke rollen met bijbehorende verantwoordelijkheden binnen het bedrijf. De verantwoordelijkheid voor het runnen van het bedrijf ligt bij de manager of het zelfsturende team. Er worden afspraken gemaakt over de budgetten, beloningen en normen, en inkoop wordt beter gereguleerd. 

Omgaan met een autonomiecrisis

Managers of bedrijfsleiders zijn aangesteld, het bedrijf groeit door in fase 2: de managementfase. Formele systemen worden in deze fase geïntroduceerd en er geldt een nieuwe aanpak binnen de organisatie. Terwijl deze aanpak zorgt voor structuur en de focus legt op groei, zorgt het ook voor onvrede onder medewerkers die niet bij de toplaag van managers horen. Zij moeten inleveren op verantwoordelijkheid en beslissingsbevoegdheid, welke nu bij de toplaag ligt. Daarnaast blijft er door de aanwijzende aanpak weinig ruimte over voor eigen initiatief en het gebruik maken van product- en marktspecifieke kennis. Het verlangen naar meer autonomie groeit, wat zich uitmondt in een nieuwe crisis: de autonomiecrisis. Deze crisis kun je herkennen aan de volgende signalen:

  • Leidinggevende krijgt het werk niet af 
  • Besluitvorming duurt lang en is te stroperig
  • Medewerkers op de vloer zijn minder gemotiveerd en hebben het idee dat de leidinggevende juist in de weg staat om hun werk goed te doen

Groei door delegatie

Wederom geeft deze crisis groeipotentie. In plaats van alleen een bedrijfsleider (topmanagement) zullen er ook bijvoorbeeld teamleiders (middenmanagement) aangesteld moeten worden om weer verder te groeien. Of in geval van een zelfsturend bedrijf zullen de teams meer gefaciliteerd moeten worden. Het topmanagement houdt toezicht en richt zich op het oplossen van belangrijke vraagstukken. Daarnaast kunnen zij zich bezighouden met een zoektocht naar nieuwe acquisitiekandidaten. Het middenmanagement is in staat snel te reageren op kansen in de markt en kan zich richten op klanten en het ontwikkelen van nieuwe producten. De tevredenheid en motivatie onder werknemers op de lagere niveaus binnen het bedrijf zal toenemen en het bedrijf groeit door. 

De beloning van groeipijn

Als ondernemer door deze crisissen heen gaan is zwaar. Om dan toch stappen te maken in tijden van crisis vergt een hoop van jou als ondernemer en van jouw bedrijf. Veel retailbedrijven blijven dan ook lang in de eerste fasen zitten. Echter is de beloning enorm groot wanneer je toch die stappen weet te maken: namelijk een bedrijf dat een groei doormaakt die je niet voor mogelijk had gehouden.